Kişilerin yaşam tarzlarını kalıcı bir şekilde değiştirmeleri en zor olgulardan biridir. Genel olarak baktığımızda insanların ancak ağır hastalıklar sonrasında yaşam biçimlerini değiştirebildiklerini görüyoruz. Öyle ki birçok insan kalp krizi tehlikesi olmasına rağmen sigarayı bırakamıyor.

Ama bütün bu olumsuz tabloya rağmen sağlık orucu kişilerin yaşam biçimleri değiştirmeleri konusunda en etkili yöntemlerden birisidir. Gerek kişilerin verdikleri geri bildirimler, gerekse de konuyla ilgili yapılan bilimsel araştırmalar sağlık orucunun kalıcı değişimlere yol açtığını göstermektedir. Bilim insanları Dobos ve Michalsen’in 952 insanla yaptıkları araştırma, sağlık orucunun kalıcı değişimler yarattığını kanıtlayan onlarca araştırmadan biridir.

Sağlık orucunda insanların protein almalarına gerek yoktur. Konuya protein metabolizması açısından baktığımızda, sağlık orucunun olumlu etkileri olduğunu görürüz. Zira beden, özellikle de orucun ilk günlerinde elindeki fazla proteinleri yakarak glikoz elde eder. Böylelikle bozuk enzimlerden ve fazla proteinlerden arınmış olur. Ayrıca sağlık orucunda bedenin yüksek miktarda ürettiği büyüme hormonu kasların tüketilmesini engeller. İnsanlara 4 haftalık bir sağlık orucunda yoğun antrenman uygulatan Jochen Steiniger’in yaptığı araştırmalar kişilerde kas kaybı olmadığı gibi kas büyümesi olduğunu göstermiştir.

Bu soruyu cevaplayabilmek için ilk önce sağlıklı insanlar için yapılan sağlık orucunu sağlık orucu terapisinden ayırt etmek gerekir. Sağlıklı insanlar için yapılan sağlık oruçları genelde 10 günlük bir süreyi kapsamaktadır. Kişiler bir günlük bir hazırlıktan sonra beş günlük oruç tutarlar. Geriye kalan dört günün ilk günü tekrar yemeğe başlama, diğer üç günüyse tekrar normal yemeğe geçme günlerinden oluşur. Almanya’da bulunan Sağlık Orucu Doktorlar Birliği (AGHE) sağlıklı insanlar için 10 günlük sağlık orucunu önermektedir.

Herhangi bir hastalığı tedavi etmek amacıyla yapılan sağlık orucu terapileri ise üç ile altı hafta arasında sürmektedir. Tedavi amaçlı yapılan sağlık oruçlarının bir sağlık orucu kliniğinde ve doktor denetiminde yapılması gerekmektedir.

İnsan bedeninin kıtlıkla başa çıkabilme konusunda çok karmaşık stratejileri vardır ve bunları yeri geldiğinde efektif bir şekilde kullanmayı bilir. Bu anlamda sağlıklı olan her birey sağlık orucu yapabilir.

Tip 1 diyabet, tiroid yüksek fonksiyonu, beyin ve damar rahatsızlıkları, karaciğer ya da böbrek yetmezliği, yeme bozuklukları, madde bağımlılıkları, hamilelik, emzirme, psikotik ilaç kullanımı ve yoğun duygusal iniş-çıkış yaşayan insanların sağlık orucu yapmamaları gerekmektedir. Düzenli bir şekilde ilaç kullanan insanların sağlık orucunu bir uzman gözetiminde yapmaları daha sağlıklı olacaktır.

Uzmanlar kanser hastalarının hastalığın tedavisi amaçlı sağlık orucu yapmalarının sakıncalı olduğunu ifade etmektedirler. Ancak Walter Longo’nun yaptığı araştırmalar kişilerin kemoterapi öncesinde birkaç gün oruç tutmalarının kemoterapinin başarısını yükselttiğini göstermektedir. Longo sağlık orucu esnasında sağlıklı hücrelerin bedende oluşan aside karşı kendilerini korumaya aldıklarını, kanser hücrelerinin ise bu tarz bir stratejilerinin olmadığını ifade ediyor. Dolayısıyla sağlık orucu esnasında alınan kemoterapi sağlıklı hücrelere herhangi bir zarar veremezken, kanserli hücreleri yok edebiliyor.

Uzmanlar kişilerin birincil kanser tedavileri bittiğinde sağlık orucu yapmalarının faydalı olduğunu ifade ediyorlar. Bu, bir taraftan bedenin genel olarak toksinlerden arınmasını sağladığı gibi, özel olarak da kemoterapiden dolayı oluşmuş olan toksinlerin atımını sağlıyor. Uzmanlar ayrıca kanser tedavisi sonrasında özellikle şişman insanların sağlık orucu yapmasının önemli olduğunu vurguluyor. Zira bedende en fazla hormonu yağ dokuları üretir. Bu hormonlardan bazıları iltihaplanmaları hızlandırdığı gibi, kanser oluşumunda ve tümörün büyümesinde önemli bir rol oynar. Sağlık orucu yaparak bedenin yağ dokularından arınmasını sağlamak kanser oluşumunu engellemek açısından atılacak en efektif adımlardan biridir.

Gerek yapılan bilimsel araştırmalar, gerekse de katılan insanların geri bildirimleri sağlık orucunun baş ağrısı ve migrenle baş etmede en faydalı metotlardan birisi olduğunu göstermektedir. Konuyla ilgili 400 kişiyle bir araştırma yapan bilim insanı Lipecki bu insanların %90’ının baş ağrılarının yok olduğunu göstermektedir. Sağlık orucundan altı ay sonra katılımcılarla yeniden bir anket yapan Lipecki başarının devam ettiğini gözlemlemiştir.

Uzun yıllar yüksek tansiyon sorunu yaşayan insanlarda kalp kasları büyüyerek hipertrofiye yol açar. Sağlık orucu yapan insanların kalp kaslarında bir incelme meydana gelir ve kalp büyümesi engellenir. Amerika’nın Utah şehrinde yapılan iki araştırma sağlık orucunun tip 2 diyabet ve koroner kalp hastalıkları riskini azalttığını göstermiştir.

Yalnız başına ve yardım almadan sağlık orucu yapmak mümkün ama oldukça zor bir eylemdir. Genelde deneyimsiz insanların bireysel sağlık orucu yapmamaları önerilmektedir. Bir ya da birkaç defa grup içerisinde ve bir uzman eşliğinde deneyim kazanmış kişiler bireysel sağlık orucu yapabilirler. Ancak siz bütün bu bilgilere rağmen bu deneyimi bireysel olarak yapmak istiyorsanız, öncesinde bir doktora görünüp bir chek-up yaptırmanızda fayda vardır.

Bağırsak temizliği sağlık orucunun en önemli ayrıntılarından biridir ve her bireyin bu temizliği yapması şarttır. Sağlık orucu esnasında sindirim sistemi safra sıvısı üretmeye devam eder, mide ve bağırsak zarı hücreleri zardan ayrılır ve bağırsaktaki bakteriler ölür. Yapılan bağırsak temizliğiyle bütün bunlar bedenden atılır. Ayrıca bağırsağımız futbol sahası büyüklüğünde bir organdır ve kıvrımlarında çok fazla miktarda dışkı barındırmaktadır. Bağırsak temizliği aynı zamanda da bu dışkıların bedenden atımını sağlar. Sağlık orucu yapan insanların bağırsak yıkama konusundaki sınırlandırmalarını kaldırmaları ve iki günde bir bağırsaklarını temizlemeleri şarttır.

İnsanların sağlık orucu yaparken eklem ve kas ağrıları yaşamaları son derece yaygın bir durumdur. Genelde orucun ilk günlerinde ortaya çıkan bu durum üçüncü günle birlikte yavaş yavaş ortadan kaybolur. Kas ve eklem ağrıları oruç sürecinde bedende fazla miktarda üretilen asitten kaynaklanır.

Ancak bu durum her insanda değil, oruç öncesinde ağırlıklı olarak asidik bir yaşam biçimi tercih eden insanlarda ortaya çıkar. Bir taraftan fazla miktarda alkol, kahve, sigara, et ve süt ürünü, şeker ve fast food tüketip, diğer taraftan da az miktarda meyve ve sebze tüketen bu insanların bedenlerinde asit ve alkali dengesi bozulur. Bundan dolayı da kas ve eklem ağrıları daha çok kilolu insanlarda ortaya çıkan bir durumdur. Fazla miktarda yağ kütlesinin yakımı sonucunda asit seviyesi yükselir. Bu asidin bir kısmı böbrekler aracılığıyla bedenden atılırken bir kısmı da kas ve eklemlere yerleşerek ağrı oluşumuna yol açar.

Sağlık orucu sürecinde her insanın fazla miktarda su içmesi gerektiği bilinen bir durumdur. Kas ve eklem ağrısı yaşayan insanların çok daha fazla su tüketmeleri ve böbreklere asit atımında destek olmaları gerekmektedir. Eğer asidik bir yaşam biçimi içerisindeyseniz sağlık orucu sürecinde çok fazla su içmeniz gerekmektedir. Ayrıca içtiğiniz suya limon sıkmak da bedendeki asidi dengeleyecektir.

Geleneksel Buchinger Sağlık Orucu’nda insanlara kahve içmemeleri önerilir. Ancak günümüzde uzmanlar bu konuya farklı bir açıdan yaklaşmaktadırlar. Eğer kişi sağlık orucu sonrasında kahveyi hayatından tamamıyla çıkarmaya karar vermişse, o zaman sağlık orucu sürecinde de kahve içmemelidir. Ama kişinin böyle bir hedefi yoksa ve sağlık orucunda kafein yoksunluğundan dolayı baş ağrısı ve kabızlık sorunu yaşıyorsa, o zaman sınırlı bir miktarda kahve tüketebilir. Ayrıca düşük tansiyon ve dolaşım sıkıntısı yaşayan insanlar da sağlık orucu sürecinde kahve tüketebilir. Önemli olan kişilerin sadece sabahları bir fincan kahve tüketmeleri ve günün geri kalanında kahveden uzak durmalarıdır.

Sigara insanoğlunun en karmaşık bağımlılıklarından birini teşkil etmektedir. İnsanlar sigaranın bedende yarattığı tahribatlar konusunda son derece bilinçli olmalarına rağmen bu bağımlılıktan kurtulamamaktadırlar. Bu bağımlılığa ‘hayır’ diyebilmiş insanlarsa ‘her an tekrar başlama’ korkusuyla yaşamaktadırlar. Dolayısıyla sigara ‘tiryakisi’ olan birçok insan ‘bir hafta yemek yemeden durabilirim ama sigarasız mümkün değil’ diyerek sağlık orucuna uzak durmaktadır.

Tabii ki sağlık orucunda sigara tüketmek sağlık orucunun mantığıyla tamamen zıttır. Kişinin bir taraftan bedeninin toksinlerden arındırmak üzere bir sürece girmesi ve aynı anda da bedenine toksin alması başlı başına çelişkili bir durumdur. Bundan dolayı uzmanların büyük çoğunluğu kişilerin sağlık orucunda sigaraya tamamen uzak kalmaları ve sonrasında da dokunmamaları konusunda hemfikirdirler.

Sağlık orucunun gerek Almanya gerekse de bütün dünyada en tanınmış isimlerinden biri olan Rüdiger Dahlke sigara bağımlılarının, eğer sonrasında sigarayı tamamen bırakmak gibi bir planları yoksa, sağlık orucu sürecinde maksimum üç tane sigara içebileceklerini ifade ediyor.

Eğer siz de sağlık orucu sürecinde sigara içmek istiyorsanız günde üç taneden fazla içmemeye özen gösterin ve sigaraları her zaman içtiğiniz gibi bilinçsiz ve yanı sıra içmek yerine farkındalık bilinciyle tüketin. Sigara içeceğiniz ortamı bilinçli bir şekilde hazırlayın ve bunu bir rituel yapıyormuş bilinciyle yapın. Elinizi gözlemleyin, sigarayı elinizde nasıl tuttuğunuzu bilinçli bir şekilde algılayın, içinize çektiğiniz dumanın akciğerlerinize nasıl yayıldığını algılayın, nikotin moleküllerinin bedeninizin en ücra köşelerine nasıl ulaştığını tasavvur edin ve bu farkındalık bilinciyle sigaranızı tüketin. Farkındalık bilincinden çıkıp normal bilinçdışı tüketime geçtiğinizi hissettiğinizde lütfen sigaranızı söndürün. Farkındalık bilinciyle tükettiğinizde hem sigaranın zevkini daha iyi alacak, hem de kendinizi suçlamaktan vazgeçeceksiniz.

Sağlık orucunun ilk iki gününde beden hala dıştan beslenme modu içindedir. Bir taraftan dıştan beslenme modu içinde olup bir taraftan da gıda alamamak bedeni strese sokar. Bundan dolayıdır ki sağlık orucunun ilk iki gününde beyin yüksek miktarda stres hormonları salgılar. Üçüncü günle birlikte beden içten beslenme moduna geçer ve stres hormonlarının seviyesi düşer. Sağlık orucunun esas kazançları da zaten üçüncü gün itibarıyla başlar. Bu anlamda haftada bir ya da iki gün oruç tutmak kilo kontrolü anlamında faydalı olsa da prensipte sorunlu bir yaklaşımdır. Kişinin bir ya da iki gün yoğun stres yaşayıp, sonradan da beden tam içten beslenmeye geçtiği anda orucu bırakması önerilecek bir yöntem değildir. Kaldı ki sağlık orucu sadece kişilerin gıda tüketmedikleri bir süreç değildir. Bu, aynı zamanda da kişilerin toksinlerinden arındığı ve bundan dolayı da birçok arınma tekniğinin kullanıldığı bir süreçtir. Bu son derece bütünsel yaklaşımı sadece bir kilo kontrolü ya da zayıflama metoduna indirgemek beraberinde kaçınılmaz olarak bahsini ettiğiniz tarzda yaklaşımları getirir. Çok net olarak söylemem gerekirse ben insanlara bu tarz oruçları asla önermiyorum.

Uzmanlar bu konuda farklı görüşler bildirmektedirler. Bazıları insanların yılda iki defa sağlık orucu yapmasını doğru bulurken, bazı uzmanlar da her iki ayda bir sağlık orucu yapılabileceğini ifade ediyor. Ben insanların yılda iki defa sağlık orucu yapmalarının yeterli geleceğini düşünüyorum. Aksi takdirde kişilerin sağlık orucunu bir nevi ‘yeni moda zayıflama metoduna’ indirgeme riskinin yüksek olacağı kanısındayım. Nitekim günümüzde birçok insan her iki ayda bir sağlık orucu yapıp, fazla kilolarından kurtulup, sonrasında da eski yeme alışkanlıklarına geri dönmektedir. ‘Nasıl olsa tekrar sağlık orucu yapıp kiloları veririm’ mantığıyla yapılan bu oruçlar, sağlık orucunu bir sıfır kalori metoduna indirgemektedir. Konuya bu tutumla yaklaşan kişiler şimdiye kadar içinde buludukları diyet kısır döngüsünden çıkıp sağlık orucu kısır döngüsüne girmektedirler.

Sağlık orucu en eski tedavi metotlarından biridir. Bilimsel arenada göz ardı edilmiş olsa da her yıl binlerce insan sağlık orucu yapmakta ve birçok insan konuyu bilimsel olarak araştırmaktadır. Yapılan bu araştırmalar sağlık orucunun uzun vadede herhangi bir zararı olmadığı gibi, hastalıkları önlemede çok ciddi faydaları olduğunu göstermektedir. ‘İlacı zehirden ayıran tek şey dozudur’ cümlesi sağlık orucu için de geçerlidir. Yılda iki defa sağlık orucu yapıp bedeninizi toksinlerden arındırdığınızda kendiniz için çok faydalı bir adım atarken, her ay bir hafta sağlık orucu yaparak zayıflamaya çalışırsanız ilacı zehire çevirmiş olursunuz. Fiziksel olarak herhangi bir zarar görmeseniz de bir yeme bozukluğu sarmalına girmeniz kaçınılmaz olacaktır.

Genelde sağlıklı insanların yaptığı sağlık orucu on günle sınırlıdır. Sağlık orucunu tedavi amaçlı yapan insanlar bunu bir doktor gözetiminde ve en az üç hafta süreyle yaparlar. Sizin sağlık orucunuzu hangi sebeple uzattığınızı bilmiyorum. Eğer bunu kilo vermek amaçlı yaptıysanız, ben bunu psikolojik açıdan sakıncalı buluyorum. Zira zayıflama amaçlı uzun süre sağlık orucu yapan insanların büyük bir çoğunluğu tekrar eski kilolarına geri döner. Burada önemli olan kişinin sağlık orucunu kalıcı bir beslenme değişikliğine geçişte attığı ilk ve faydalı bir adım olarak görmesidir. Bu bakış açısından bakıldığında 10 günlük bir sağlık orucu yeterlidir. Kısacası önemli olan sağlık orucunu uzun sure yapıp fazla kilo vermek değil, yaptıktan sonra beslenme alışkanlıklarını kalıcı bir şekilde değiştirmektir.

Bu, genelde sağlık orucunu bireysel olarak ve bir uzmanın yardımına baş vurmadan yapan insanların yaşadığı bir durumdur. Sağlık orucunu bir grupla ve uzman eşliğinde yapmak bu riski ortadan kaldırır. Sağlık orucuna başlayıp ortasında bırakmanın herhangi fiziksel bir sakıncası yoktur. Ancak kişiler psikolojik olarak bir başarısızlık duygusu ve bununla bağlantılı olarak da suçluluk duyguları yaşayabilirler. Size önerim bundan sonraki deneyiminizi bir grupla birlikte yapmanızdır. Grup içerisinde yapmış olacağınız bu deneyim sonrasında bireysel sağlık orucu yapmanızı kolaylaştıracaktır.

Zayıflamanın revaçta olduğu ve kişilere verilen önemin kilolarına endekslendiği günümüz dünyasında insanların birçoğu yeme bozukluklarıyla yüz yüze kalmış durumdalar. Anoreksi de bu yeme bozukluklarından biridir ve son derece tehlikelidir. Bu yeme bozukluğu olan insanların asla sağlık orucu yapmamaları gerekmektedir. Uzmanlar, beden kitle endeksi 18 ve altında olan insanların sağlık orucu tutmalarının sakıncalı olduğunu ifade etmektedirler.

Buchinger sağlık orucunda kişiler günde 250 kalori alırlar. Alınan bu kalorinin sıvı olmasının nedenlerinden biri de kişilerin açlık duygusu yaşamalarını engellemektir. Zira bir şeyleri çiğnediğimizde bedenimiz sindirim sıvaları üretir ve bunlar acıkmamıza sebebiyet verir. Bundan dolayı oruç sürecinde, sakız da dahil olmak üzere, her türlü çiğneme eylemine uzak durmalısınız.

İnsanlar sağlık orucu sürecinde aç kalmadıkları gibi herhangi bir açlık duygusu da yaşamazlar. Bunun sebebi bedenimizin dıştan beslenmeden içten beslenme moduna geçmesidir. Bu sürede beden ihtiyaçlarını depolarıyla giderir ve kalıcı herhangi bir zarar oluşmaz.

Büyüme çağındaki çocukların sağlık orucu yapmamaları gerekir. 16 yaş ve üstünde olan sağlıklı bireyler sağlık orucu yapabilir. Eğer çocuklarınız 16 yaşından küçükler ise, sağlık orucu kampına katılamazlar. Ama çocuklarınıza sağlıklı beslenmeleri konusunda destek olmak istiyorsanız onları da kampa getirebilirsiniz. Siz eşinizle sağlık orucu yaparken onlar da bu bir hafta içinde organik gıdalarla beslenip, kötü beslenme alışkanlıklarına uzak durabilirler.

Böylelikle sonrasında sağlıklı beslenmeye geçişte önemli bir adım atmış olurlar. Ayrıca sağlık orucu kampında yaptığımız ruhsal çalışmalar, meditasyonlar ve uzun doğa yürüyüşleri çocuklarınızın bedensel ve ruhsal sağlığına iyi gelecektir.

Düzenli olarak kullanılan ilaçların büyük bir kısmını sağlık orucu süresinde de alabilirsiniz. Hangi ilaçları aldığınızı sağlık orucu terapistinizle önceden konuşmanız ve onun önerileri doğrultusunda hareket etmeniz gerekir.

Sağlık orucu ancak ve ancak mevcut kurallara uyulduğu takdirde sağlık veren bir metottur. Bu kurallardan bir tanesi de kişilerin hamilelik ve emzirme dönemlerinde kesinlikle sağlık orucu yapmamalarıdır. Tam tersine kadınların hamilelik ve emzirme dönemlerinde aç kalmamaları gerektiği gibi, mümkün olduğunca sağlıklı beslenmeleri gerekmektedir. Ayrıca sağlık orucunda beden yağ hücrelerine depoladığı toksinlerinden arınır. Kana aktarılan bu toksinlerin fetusa zarar verme riski oldukça yüksektir. Emzirme döneminde ise bu toksinlerin süt aracılığıyla bebeğe aktarılma riski vardır. Dolayısıyla hamilelik ve emzirme dönemlerinde kesinlikle sağlık orucu yapılmamalıdır.

Bedenimizin vitamin ve minerallere yönelik aylar ve hatta yıllarca kullanabileceği depoları vardır. C vitamini de dahil bazı vitaminlere yönelik deposu ise sadece birkaç günlüktür. Dolayısıyla sağlık orucu sürecinde dışarıdan herhangi bir takviye almanıza gerek yoktur. Ayrıca Buchinger sağlık orucunda bedenimize meyve suları, sebze suları, limon, bitki çayları ve bal ile vitamin ve mineraller alırız ve bu şekilde hiçbir takviye almadan 15 gün sağlık orucu yapabiliriz.

Sağlık orucu sürecinde sauna ya da hamama girmek hem cildiniz hem de bütün organizmanız için son derece yardımcı bir yenilenme yoludur. Beden bu metotların yardımıyla toksinlerinden arınır. Özellikle orucun üçüncü günüyle birlikte çekinmeden sauna ya da hamama girebilirsiniz. Burada dikkat etmeniz gereken tek şey hırsınıza yenik düşmemeniz ve sauna ya da hamamda geçireceğiniz vakti abartmamanızdır. Kişiler normal hayatta saunaya gittiklerinde üç defa 15’er dakika boyunca saunada kalmalı ve her seferin sonunda da en az 15 dakika dinlenmelidirler. Sağlık orucu sürecinde bunu sadece iki defa yapmakta fayda vardır. Ayrıca sağlık orucu sürecinde baş dönmesi ve mide bulantısı riski yükseleceğinden sauna ya da hamama yalnız girmemeye özen göstermeniz gerekmektedir.

Sağlık orucu sürecinde insanların performansları genel olarak normalin çok üstündedir. Bunun başlıca nedeni sindirim sisteminin çalışmıyor olması ve bedende bundan kaynaklı bir enerji fazlalığı oluşmasıdır. Dolayısıyla insanların cinsel performansları sağlık orucu sürecinde yükselir. Ancak sağlık orucu sürecinde bedende çok fazla hormonal hareketlilik söz konusu olduğundan dolayı cinsel arzuda azalmalar söz konusu olabilir. Araştırmalar özellikle erkeklerde cinsel arzuda bir düşüş olduğunu göstermektedir. Kadınlarda ise yaşanan hormonsal hareketlilikten dolayı doğum kontrol haplarının yeterince korumama riski vardır. Sağlık orucu sürecinde hapınızı kullansanız da hamile kalmak istemiyorsanız başka korunma teknikleri uygulamanızda fayda vardır.

Ancak günümüzde birçok insan sağlık orucu sürecinde bilinçli olarak cinselliğe uzak durmaktadır. Bedensel ve ruhsal arınmanın yanı sıra sağlık orucu sürecini ‘bir nefs kontrolü’ olarak gerçekleştirmek isteyen bu insanlar, sağlık orucu sonrasında cinsel tatminlerinin çok daha yüksek olduklarını ifade etmektedirler.